Kasaysayan ng kataksilan sa bayan

Talumpati ng pinuno ng komisyon ng kultura at kasaysayan sa panahon ng pagbabago.

Basahin mo, kapatid, ang ating kasaysayan. Ungkatin mo ang mga nakatagong katotohanan sa likod ng mga naisulat na titik at salita na tumutukoy sa ating pagka-Pilipino. Di mo ba nais malaman kung sino ang nagsulat ng mga titik na ito? Di mo ba nais matuklasan ang bulok na nakaraan ng bansa mo?
Bulok ang kasaysayan na naisulat para pag-aralan mo sa mga paaralan. Kasinungalingan ang katanyagan ng ilan sa mga bayaning nakilala mo. Kabulukan ang nasa likod ng mga namuno sa ating bayan, mga taong kinikilala natin hanggang ngayon na akala natin ay nakatulong sa atin.
Alam mo ba, kapatid na ang mga Amerikano ang pumili kay Rizal bilang pambansang bayani natin, dahil ang ipinapangalandakan ni Rizal ay kapayapaan, at dahil ayaw nila ng isang mandirigmang bayani na maaaring maging inspirasyon ng mga mamamayan?
Alam mo ba na ang kinikilala nating unang pangulo ng bansa na si Aguinaldo ay hindi ibinoto ng buong bansa kundi ng mga Kabitenyo lang?
Alam mo ba na nagkadayaan pa nga sa botohan na ito?
Alam mo ba na matapos makaaway ni Bonifacio si Aguinaldo, ipinahuli nila si Bonifacio bago pa ito makaalis ng Cavite, dahil siguradong hindi matutupad ang kanilang ambisyong politikal kung makakabalik sa kamaynilaan si Bonifacio?
Alam mo ba na bilang pangulo, si Aguinaldo ang nag-apruba sa pagpatay kay Bonifacio, at malagim ang naging pagpatay dito?
Alam mo ba na ang Lupang Hinirang at ang pambansang watawat natin ay ginawa sa Cavite sa ilalim ng utos ni Aguinaldo?
Alam mo ba na nagkaroon ng kasunduan ang mga Pilipino at Kastila (Biak na Bato) para magkaroon ng tigil-putukan, kapalit ang malaking halaga at ang paglisan ni Aguinaldo papunta Hongkong?
Alam mo ba na matatalo na ng mga Pilipino ang mga Kastila kung di lang nakiaalam ang mga Amerikano?
Alam mo ba na binayaran si Aguinaldo ng mga Amerikano para huwag tapusin ang digmaan at ipaubaya ang huling laban sa kanila?
Alam mo ba na ang pinakamahusay na Heneral ng mga Pilipino noon na si Antonio Luna ay ipinapatay ni Aguinaldo?
Alam mo ba na noong digmaan laban sa Hapon, si Aguinaldo ay sumuporta sa mga Hapon at nangumbinse sa mga Pilipino na huwag nang lumaban sa mga Hapon?

Madilim na nakaraan para sa ating itinuring na unang pamahalaan. Mula sa simula, tigmak ng karumihan. Traydor na pinuno, ganid na pangulo. Dapat ba natin siyang kilalanin? Ilan ba ang namatay dahil sa kanyang kasakiman, kamatayang walang dignidad, ni hindi man lang nangamatay para sa bayan. Tatanggapin ba natin ang lahat ng pakikipagkaisa niya sa kaaway ng bayan, mga Kastila, mga Kano, at sa huli, mga Hapon? Di ba natin dapat ibasura ang lahat ng itininatag niyang bahagdan ng ating kultura?

Hindi!

Panahon na para burahin sa ating ala-ala ang kataksilan sa bayan ng Aguinaldo na ito! Panahon na para sunugin ang lahat ng aklat na nagtataglay ng pangalan niya! Panahon na para ituwid ang kamalian ng ating kasaysayan, na ang taong ito ay hindi bayani kundi isang taksil sa bayan! Hindi siya pangulo kundi isang ganid na mananakop! Isa siyang kriminal!

Panahon na din para burahin ang impluwensya ng kanyang pamahalaan! Panahon na para ituwid ang kamalian ng pambansang awitin at pambansang bandila! HIndi tayo makapapayag na ang mga sagisag ng isang bansa ay nagmula sa mga taong nagtraydor sa kanya!

Kumilos tayo, mga kapatid! Tayo ay lahing marangal! Tayo ay lahi ng mga totoong Pilipino!